Verlies verwerken met kinderen vind ik een lastig onderwerp. Mijn kinderen hebben nog nooit een groot verlies hoeven te verwerken, dus ik moest even mijn manier vinden om hiermee om te gaan. In ons geval is afgelopen week de hond overleden. Hoe leg je uit aan je kinderen dat je huisdier overleden is?
Verlies verwerken met kinderen, niet makkelijk maar wel belangrijk.
Het gaat mij er niet om dat ik moet vertellen dat ons huisdier overleden is. Het gaat mij erom dat ik ze moet vertellen dat iemand waar zij van houden en aan gehecht zijn nu uit hun leven is. Hoe ga je dat vertellen zonder hartjes te breken? Ik kwam tot de conclusie dat het vrijwel onmogelijk is om geen hartjes te breken. Dit is het leven, je komt en je gaat.
Het had voor mij een stuk makkelijker geweest als de kinderen bij het overlijden van de hond geweest waren, want dan hoefde ik niet tegen het moment op te hikken om slecht nieuws te brengen. Lekker egoïstisch misschien, misschien ook niet. Aan de andere kant vind ik dat elke ervaring in je leven je sterker maakt en is er in mijn ogen niks mis met het ervaren van een overlijden. Ook niet als het op een onprettige manier gebeurd is. De ervaring zal niet leuk zijn, maar het blijft een ervaring die hoort bij het leven.
Er is geen makkelijke manier, wel een acceptabele manier. Eentje die prettig in je herinnering blijft.
Ondanks dat het leven is zoals het is, blijf ik het moeilijk vinden om slecht nieuws te brengen. De oudste kwam thuis als een stuiterbal en hield niet op met kletsen. Ik zocht naar een moment om hem te onderbreken, maar door een brok in mijn keel kon ik het niet meer opbrengen om nog een woord mijn strot uit te krijgen. Ik heb hem vastgepakt een meegenomen naar een leeg mandje. Toen was hij stil en heb ik het kunnen vertellen. Hartje nr.1 was gebroken.
Toen moest ik het mijn dochter nog vertellen. Ik haalde haar uit school en ze kwam naar buiten lopen met haar blije bekkie. Onwetend als ze was wilde ze spelen met een vriendje. We gingen met zijn tweeën naar huis, even geen vriendje vandaag. De fietsrit duurde verdomd lang. Eenmaal de fiets in de tuin gezet voelde ik dat dit het moment was. Als ze nu naar binnen zou gaan zou ze in één rechte lijn naar zijn mandje lopen en niks aantreffen. Ik vond het toch makkelijker om het voor die tijd te vertellen. Frisse lucht hielp ook goed tijdens het slechte nieuws. Hartje nr.2 was ook gebroken. We liepen samen verdrietig naar binnen en gingen op de bank naast het mandje zitten.
Het verlies verwerken met kinderen. Heel even zou ik in die koppies willen kijken, wat gaat er in ze om?
Nadat ik beide hartjes gebroken had en ze het slechte nieuws moesten verwerken, hebben we nog lang op de bank geknuffeld en tranen gelaten. Mijn moederhart is niet opgewassen tegen hun verdriet. Ze waren beiden erg stil, wat gaat er dan om in die koppies?! Na ruim een half uur wilde de oudste graag gamen en de jongste vroeg hoe ons volgende hondje zou gaan heten. Plop, en zo werd het leven weer opgepakt. Later op de middag stond de jongste voor een leeg mandje, waarschijnlijk te kijken naar het eenzame aanzicht. Ze kan hem niet meer kriebelen over zijn buikje, niet meer lokken met een koekje en niet meer met hem spelen. Een groot gemis.
Iedereen neemt afscheid op zijn eigen manier.
Ik weet nog dat mijn vader mij vroeger vertelde dat mijn oom overleden was. En het was écht een toffe oom. Ik reageerde niet geschokt maar meer zo van, ja zo gaat het leven. Het lastigste van deze situatie was dat hij mij vertelde dat de afscheidsdienst al geweest was, die dienst wilde hij mij besparen. Daar ging mijn kans op afscheid. Waarom hij deze keuze maakte heb ik hem nooit gevraagd. Maar nu ben ik die persoon die moet gaat vertellen dat er iemand overleden is.
Gelukkig ga ik ook vertellen dat we nog afscheid gaan nemen. Mijn keuze is dan ook dat we allemaal gaan, zelfs als ze eventueel niet mee willen. Door het grote verdriet kan het maar zo zijn dat ze geen afscheid willen nemen en liever vluchten voor de situatie. Plak me achter het behang voor deze keuze, maar ik heb liever dat ze mij achteraf vertellen dat ze blij zijn dat ze afscheid hebben kunnen nemen. De kans bestaat natuurlijk ook dat ze gaan vertellen dat het afscheid niets heeft toegevoegd voor ze. Toch is afscheid nemen in mijn ogen beter dan geen afscheid nemen en achteraf spijt krijgen.
Hoe moeten we nu verder?
We praten erover, delen herinneringen, maken tekeningen en laten foto ’s afdrukken zodat iedereen er naar kan kijken wanneer ze dat wensen. Zolang we het levendig houden denk ik dat het wel goed komt met het verwerken van dit verlies. Er is ruimte en tijd voor eindeloos verdriet en het bewaren van de spullen van de hond. Mochten ze zelf met ideeën komen om met dit verlies om te gaan dan staan we daar open voor. Er kan zoveel tegenwoordig!
Heb jij nog tips voor mij die hier niet tussen staan maar jij wel goede ervaring mee hebt? Ze zijn welkom! Sowieso zullen wij nog vele tranen laten, dat hoort erbij en is hartstikke gezond. Lees hier waarom huilen gezond is.
Photo by Sandy Millar on Unsplash
